ANTIKEIMENO

Βασική Ιδέα – Αντικείμενο του έργου

Βασική ιδέα του έργου αποτελεί η κατάρτιση ενός διαχειριστικού σχεδίου για τον έλεγχο και την πρόληψη των πληθυσμιακών εξάρσεων του μπλε καβουριού, ενός από τα πλέον επεκτατικά χωροκατακτητικά ξενικά είδη (ΧΞΕ) των ελληνικών θαλασσών, ώστε να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της ραγδαίας εξάπλωσης και αφθονίας του σε τοπικό επίπεδο με απώτερο στόχο την αποκατάσταση και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων όπου διαβιεί. Παράλληλα, καθώς πρόκειται για εδώδιμο είδος, επιδιώκεται η εμπορική εκμετάλλευση του μπλε καβουριού και η τυποποίηση των αλιευμάτων (νωπών και μεταποιημένων) προσβλέποντας στην αυξημένη προστιθέμενη αξία τους μέσω της προώθησής τους στις αγορές του εξωτερικού.

Η εξάπλωση των ξενικών ειδών πέραν των φυσικών ορίων διανομής τους, που επιτείνεται από την κλιματική αλλαγή, δημιουργεί έντονη ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα αλλά και την κοινή γνώμη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Τα ξενικά είδη, και ιδιαίτερα τα ΧΞΕ επιφέρουν σειρά αρνητικών επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων καθώς τροποποιούν τη δομή και λειτουργία τους. Ασκούν πιέσεις στα αυτόχθονα και τα ενδημικά είδη (μεταβολή οικοτόπου, θήρευσης, μετάδοση ασθενειών, υβριδισμός) που οδηγούν ακόμα και στην αντικατάστασή τους σε σημαντικό ποσοστό του εύρους εξάπλωσής τους. Επιπλέον μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην υγεία και στην οικονομία. Η πραγματικότητα αυτή οδηγεί τις χώρες/κράτη που πλήττονται σε μια σειρά από μέτρα για τον έλεγχο της εξάπλωσης των ΧΞΕ, αναζητώντας τρόπους ελέγχου των πληθυσμών τους, περιορισμού ή και εξαφάνισης τους. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό κανονισμό 1143/2014, η εξάπλωση των ξενικών ειδών που μπορεί να καταστούν χωροκατακτητικά με σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και στις υπηρεσίες οικοσυστημάτων σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο πρέπει να αποτραπεί. Καθώς όμως η εξάλειψη των ΧΞΕ δεν είναι εφικτή θα πρέπει να εφαρμόζονται μέτρα περιορισμού και ελέγχου. Τα μέτρα θα πρέπει να επιδιώκουν την αποφυγή κάθε δυσμενούς επίπτωσης στο περιβάλλον και στην υγεία του.

Φυσικό αντικείμενο του έργου

Tο φυσικό αντικείμενο του έργου αφορά: α) στη χαρτογράφηση της εξάπλωσης του μπλε καβουριού στις ελληνικές θάλασσες για την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, η οποία και θα επικαιροποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, β) στην ενίσχυση της γνώσης μας για το είδος μέσα από τη μελέτη της βιολογίας του σε δυο διαφορετικά οικοσυστήματα (εκβολές, λιμνοθάλασσες) του Β Αιγαίου για την τεκμηρίωση του κύκλου ζωής του είδους, γ) στην τεκμηρίωση των επιπτώσεων της παρουσίας και ιδιαίτερα της αυξημένης αφθονίας του είδους στα παράκτια οικοσυστήματα εξάπλωσής του, με έμφαση στα είδη ενδιαφέροντος (ενδημικά, κύρια αλιεύματα, καλλιεργούμενοι πληθυσμοί μυδιού, κλπ) και δ) στην ανάληψη δράσεων εμπορικής εκμετάλλευσης του ΧΞΕ και περαιτέρω προώθησης του στην εγχώρια και τις διεθνείς αγορές, για τον έλεγχο των πληθυσμιακών του εξάρσεων και την προστασία της βιοποικιλότητας. Το παραπάνω πλαίσιο θα οδηγήσει στην αποτελεσματική διαχείριση του ΧΞΕ, κυρίως μέσω της στοχευμένης αλιείας μέρους του αναπαραγωγικού του αποθέματος (spawning stock), ώστε να προλαμβάνονται οι εξάρσεις των πληθυσμών του είδους και να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις του στο οικοσύστημα, αλλά και στην τοπική οικονομία. Θα αντιμετωπιστεί έτσι, το ζήτημα της αποκατάστασης, τουλάχιστον εν μέρει, συγκεκριμένων παράκτιων οικοτόπων για τη στήριξη βιώσιμων αλιευτικών αποθεμάτων αυτόχθονων ειδών, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συνέχιση της εμπορικής εκμετάλλευσης του μπλε καβουριού, ως σημαντικός αλιευτικός πόρος.